Knidos Antik Kent

Knidos antik çağın en önemli ticaret , sanat ve kültür kenti.

Knidos’u görmeden Datça’yı gördüm deme.

Karia sınırları içinde bulunan Datça yarımadası Ege adalarından gelen Dor’ların hakimiyetine girer. Dorlar Datça Merkeze 2 km uzaklıktaki Dalacak Burnundaki Burgaz mevkiinde Knidos kentini kurarlar. Knidos M.Ö 4 . yy ortalarında 35 km uzaklıktaki , bugünkü kalıntıların bulunduğu Tekir burnuna taşınılır. Bu taşınmada deniz ticaretindeki gelişmeler etkili olmuştur. Sayfamda bu taşınmadan sonraki Knidos kentini anlatıyorum . ( Büyük Menderes vadisi , Dalaman çayı ,Ege denizi ve Batıda Babadağ , Bozdağ ve Honaz Dağı içinde kalan bölge Karia toprakları olarak geçer. )

Bugün de Akdeniz’den Karadeniz’e giden gemilerin çoğu Knidos sularından geçmektedir. O günün şartlarını düşünürseniz , yelkenle hareket eden gemiler için Knidos dinlenmek , erzak temin etmek veya ticaret malı almak için gerekli bir limandı. Korunaklı doğal limanlarından dolayı da kötü havalarda da sığınılacak bir liman.

Knidos Antik Kentinin Yağmalanması

1858 yıllarında İngiliz Charles Newton devrin padişahından yetki alarak önce Komşu Bodrum’da kazılar yapmış ardından Knidos’a gelip kısa zamanda her tarafı kazarak bulduğu bir çok eseri savaş gemilerine yükleyerek Londra British Museum’a götürmüştür. Knidos’u kazıp bulduklarını İngiltere’ye götürme işi bir yılda tamamlanmıştır. Bu hizmetlerinden dolayı kendisine sör ünvanı verilmiştir. Knidos kazılarıyla ilgili kitabı “A history of Discoveries at Halicarnassus ,Cnidus and Branchidae ” isimli kitabı Google book’ta bulabilirsiniz.Tabii doğal olarak hızla bir şeyler bulup götürme çabasıyla yapılan kazılar Knidos antik kentine oldukça zarar vermiştir. Bence define avcılarının yaptığından da farklı değildir.

Daha sonra Amerikalı Prof. Iris Love 1967 yılından 1977 yılına kadar burada kazı çalışması yapmıştır, Knidos’u gezerken göreceğiniz birçok çukur Iris Love’a aittir. Iris Love Afrodit heykelini bulma derdine düşmüştür. Knidos bu kazılardan büyük bir zarar görmüştür. Bazı eserlerin bu dönemde çeşitli yollardan kaçırıldığı bilinmektedir. Öyle ki kazı alanından çıkan toprağı askeri limana dökecek kadar duyarsız bir kazı yapılmış.

Şikayetler üzerine Iris Love ‘un kazı çalışmasına son verilerek Selçuk Ünivesitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji bölümü öğretim üyesi Ramazan Özgan Knidos kazılarına başlamıştır .Yanında eşi Chiristine Özgan da var ( uzmanlık alanı antik çağ tarihi, coğrafyası, heykeli..). Knidos’ta 1988 – 2006 yılları arasında kazı yapan Ramazan Özgan ve ekibinin kazı yapma ruhsatı Kültür ve Turizm Bakanlığınca iptal edilip., müfettişlerin incelemesi doğrultusunda olay mahkemeye intikal etmiştir. Kazıları 2013 yılından itibaren Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fak. Arkeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Ertekin M. Doksaltı yönetmekte.